Wat brengt 2023 voor uw portemonnee?

Vanaf het begin van dit jaar is een resem nieuwe regels in werking getreden die een impact kunnen hebben op uw portemonnee. Bovenop de hoge energieprijzen brengt 2023 een aantal prijsverhogingen met zich mee, onder meer voor trein, drinkwater en verzekeringen. Maar er is ook goed nieuws: lonen en spaarrentes gaan omhoog. Wij lijsten hieronder de nieuwigheden voor u op omtrent energie, vastgoed, werk en loopbaan, gezin, belastingen en banken en verzekeringen. 

1. Energie 

(i)             Invoering capaciteitstarief 

Pieken in uw energieverbruik bepalen mee de distributienettarieven op uw energiefactuur. Tot vorig jaar waren de distributienettarieven volledig afgestemd op uw jaarverbruik. Het is dus zaak om uw dagelijks elektriciteitsverbruik te gaan spreiden om zo de kosten te kunnen beperken. 

Voor wie nog geen digitale meter heeft, wordt er gewerkt met een forfaitair piekverbruik van 2,5 kilowatt (kW).
Ook belangrijk is dat de plaatsing van een digitale meter sedert 1 januari 2023 gratis is geworden. 

(ii)           Korting op energiefactuur 

Het basispakket energie toegekend door de federale regering loopt nog 3 maanden door, tot 31 maart. Het betreft een maandelijkse korting op gas (135 euro/maand) en elektriciteit (61 euro/maand). 

Gezinnen die verwarmen met stookolie en nog niet de stookoliepremie (300 euro) hebben aangevraagd, hebben hiervoor nog tijd tot eind april 2023. 

(iii)         Makkelijker energie delen 

Sinds vorig jaar is het mogelijk om uw overschot aan zelf geproduceerde groene stroom kosteloos door te geven aan buren, familie, vrienden, etc. Tot voor kort moesten alle betrokken aangesloten zijn bij dezelfde energieleverancier, maar vanaf 
1 januari 2023 is dit niet meer nodig. Belangrijk hierbij is wel dat elke betrokkene over een digitale meter moet beschikken, anders kan er geen energie gedeeld worden. 

(iv)         Halvering premie zonnepanelen 

De Vlaamse Regering heeft de maximumpremie bij de installatie van zonnepanelen verlaagd van 1.500 euro naar 750 euro. In 2024 gaat de premie zelf nog verder omlaag tot maximum 375 euro. 

Let wel, datum van indienstneming van de zonnepanelen – d.i. dus na de verplichte AREI-keuring – is bepalend voor de hoogte van het premiebedrag.

(v)           Afbouw premie thuisbatterij 

Sinds 1 januari is de maximumpremie voor een thuisbatterij gedaald van 1.725 euro naar 850 euro. Een andere bijkomende beperking is dat de premie maximaal 40% van het factuurbedrag, inclusief btw kan bedragen. 

Vanaf 1 april 2023 wordt de premie zelfs volledig afgeschaft. 

2. Vastgoed 

(i)             Lagere notariskosten 

Notarissen rekenen sinds 1 januari lagere tarieven (lees: erelonen en dossierkosten) aan bij vastgoedtransacties.
Gemiddeld daalt het ereloon met 10% voor de koopakte en met 20% voor de kredietakte. Hierbij moet het wel gaan om de ‘eerste en enige woning’. 

De dossierkosten worden geplafonneerd op 750 euro voor de eerste aan- of verkoopakte en op 550 euro voor de bijkomende akte (krediet of hypothecaire volmacht). 

(ii)           Verplichte renovatie energieverslindende woningen 

Wie vanaf 1 januari 2023 een woning of appartement aankoopt met energielabel ‘E’ of ‘F’ is verplicht het gekochte pand te renoveren naar label ‘D) of beter. De renovatie dient binnen de 5 jaar na de aankoopakte te gebeuren en moet worden bewezen met een nieuw EPC-attest. 

Als de renovatie niet (tijdig) gebeurt, dan riskeert u een administratieve geldboete van 500 tot 200.000 euro. 

(iii)         Korting op renovatiekrediet 

Tot 2022 kon u bij de aankoop van een woning met slechte energieprestaties gebruikmaken van een renteloos krediet van maximaal 60.000 euro. 

Voor leningen afgesloten vanaf 2023 wordt de terugbetaling van de rente vervangen door een korting op de rente die u betaalt bij de bank. Hoe beter uw energielabel dat u ambieert, des te groter uw korting. Echter is er wel een maximumkorting, d.i. tot 3,5% bij de renovatie naar energielabel ‘A’. 

(iv)         Korting op onroerende voorheffing 

Nieuwbouwwoningen komen in 2023 niet meer in aanmerking voor een vermindering of vrijstelling van de onroerende voorheffing (OVH). 

Bij sloop en heropbouw of bij een ingrijpende energetische renovatie kunt u wel nog een vermindering/vrijstelling van de OVH krijgen. 

(v)           Verlenging sloop- en heropbouwpremie 

Wie een woning sloopt en heropbouwt maar niet in aanmerking komt voor het verlaagde btw-tarief van 6%, komt in aanmerking voor een eenmalige slooppremie van 10.000 euro. Deze premie is premie is verlengd voor bouwaanvragen tot eind 2023. 

(vi)         Grotere regenwaterput 

De verplichting om bij nieuwbouwwoningen een regenwaterput te plaatsen van minstens 5.000 liter wordt in 2023 aangevuld met nog een aantal extra voorwaarden, afhankelijk van het oppervlakte van het dak. 

Bij nieuwbouwwoningen met een dak van meer dan 80 m² moet een regenwaterput worden geplaatst van minstens
7.500 liter, voor nieuwbouwwoningen met een dak van meer dan 120 m² wordt dat een regenput van
minstens 10.000 liter. 

(vii)        Lagere registratiebelasting in Brussel 

De Brusselse regering heeft besloten de korting op de registratiebelasting, het zogeheten “abattement” te vergroten bij de aankoop van een gezinswoning. Het tarief van 12,5 % op de aankoopprijs blijft echter wel behouden. 

De huidige regeling loopt nog door tot 31 maart 2023 en voorziet in een vrijstelling van de registratiebelasting op de eerste schijf van 175.000 euro. Vanaf 1 april 2023 wordt die vrijstelling opgetrokken tot 200.000 euro, toch wel een mooie korting van 3.125 euro. 

De regeling geldt enkel voor woningen met een maximale aankoopprijs van 600.000 euro. 

3.    Werk en loopbaan 

(i)             Loonindexatie met 11% 

Bedrijven met een jaarlijkse loonindexatie in de maand januari zien zich geconfronteerd met een loonindexatie van 11%. Voor ruim 1 miljoen werknemers is dit het geval, onder meer de bedienden onder PC 200, de werknemers in de horeca,
in de voedingsindustrie en het wegvoer. 

(ii)           Koopkrachtpremie 

Er komt geen structurele loonsverhoging voor werknemers in de privésector. Wel kunnen bedrijven die in 2022 goede resultaten hebben geboekt, hun werknemers belonen met een eenmalige koopkrachtpremie van maximaal 500 euro. 

Voor bedrijven die een uitzonderlijke winst hebben geboekt, kan de premie verhoogd worden tot 750 euro. 

(iii)         Meer flexi-job mogelijkheden 

De lijst met sectoren die een beroep kunnen doen op flexi-jobbers is in 2023 opnieuw uitgebreid. De nieuwkomers zijn: sport, exploitatie van bioscoopzalen, podiumkunsten en muziek en ook de zorgsector. 

(iv)         Meer studentenwerk 

Studenten mogen voortaan 600 uren werken per kalenderjaar (i.p.v. 475 uren). Op het vlak van de inkomstenbelastingen verandert er niets. 

(v)           Meer opleidingsverlof 

Vanaf 2023 hebben werknemers recht op 4 individuele opleidingsdagen per jaar. Vanaf 2025 worden dat er zelfs 5.
Dit individuele opleidingsrecht geldt echter enkel in bedrijven met meer dan 20 werknemers. 

(vi)         Uitbreiding vaderschapsverlof 

Het geboorteverlof voor vaders stijgt van 15 naar 20 dagen. Vaders of (co-ouders) kunnen dit verlof opnemen in de eerste 4 maanden na de bevalling. Dit geldt zowel voor loontrekkenden als voor zelfstandigen. 

(vii)        Knip in uitkeringen tijdskrediet 

Wie tijdskrediet opneemt om de zorg voor een kind op zich te nemen heeft nog maximaal 48 maanden recht op een uitkering (i.p.v. 51). Deeltijdse werknemers krijgen geen uitkering meer en ook de verhoogde uitkeringen bij werknemers vanaf 50 jaar verdwijnen. 

(viii)      Recht op deconnectie 

Werkgevers in bedrijven met minstens 20 werknemers moeten met hun werknemers afspraken maken rond het gebruik van digitale hulpmiddelen buiten de werkuren en tijdens vakanties. De deadline was aanvankelijk 1 januari, maar aangezien de wetgeving pas laat in het najaar gepubliceerd is, wordt die deadline opgeschoven naar 1 april 2023. 

(ix)          Zaterdag blijft werkdag 

Door een aanpassing van het Burgerlijk Wetboek zou zaterdag vanaf 1 januari 2023 geen officiële werkdag meer zijn, maar op vraag van de vakbonden en werkgevers is deze bepaling vlak voor Kerstmis opnieuw gewijzigd en blijft zaterdag dan toch een werkdag. 

4.    Belastingen 

(i)             Bijzondere bijdrage energie 

Wie per jaar meer dan 62.000 euro (netto belastbaar inkomen) verdient, moet bij de volgende belastingaangifte een deel van de ontvangen energiekorting terugbetalen. 

Voor gezinnen met een gemeenschappelijke aanslag ligt de grens op 125.000 (plus 3.700 euro per persoon ten laste). 

(ii)           Laatste kans op federale woonbonus 

Hypothecaire leningen die in 2023 worden afgesloten voor de aankoop van een tweede woning komen nog in aanmerking voor de federale belastingvermindering. Vanaf 2024 verdwijnt dit fiscaal voordeel echter. 

(iii)         Lager belastingvoordeel op laadpalen 

De belastingvermindering op de installatie van een laadpaal bij uw thuis daalt in 2023 tot 30 %, op een maximale investering van 1.750 euro. In 2024 wordt dit voordeel verder afgebouwd tot 15 %. 

Voor bidirectionele laadstations (lees: een laadpaal waarmee je niet enkel je auto kan opladen, maar ook de energie uit de autobatterij kan ‘ontladen’) wordt het investeringsplafond wel opgetrokken tot 8.000 euro. Ook hier is er een belastingaftrek van 30 %. 

(iv)         Inperking gunstregime auteursrechten 

De mogelijkheid om het verlaagd fiscaal tarief van 15 % toe te passen op inkomsten uit auteursrechten wordt ingeperkt. Buiten de oorspronkelijke doelgroep van schrijvers en kunstenaars wordt het moeilijker om fiscaal geoptimaliseerde auteursrechten toe te kennen aan beroepen als architecten, marketeers, advocaten of IT’ers. 

Vanaf 2023 mag bovendien nog maximaal 50 % van de totale vergoeding uitbetaald worden als auteursrechten.
Vanaf 2024 en 2025 worden dat respectievelijk 40 % en 30%. 

(v)           Vergroening autofiscaliteit 

Brandstofkosten van plug-in hybrides zijn vanaf 2023 nog voor maximaal 50% fiscaal aftrekbaar. 

Vanaf 1 juli start een uitdoofscenario voor de fiscale aftrekbaarheid van nieuwe (bedrijfs)wagens die nog CO2 uitstoten. Tegen 2029 valt het belastingvoordeel terug naar 0 %. 

5.    Banken en verzekeringen 

(i)             Brandverzekering duurder 

Brandpolissen volgen de ABEX-index. Deze index volgt de kosten in de bouw en wordt tweemaal per jaar berekend. 

Door de toegenomen energieprijzen en stijgende prijzen van bouwmaterialen was de index in november 2022 met 10,8 % gestegen. Dit percentage mag op de volgende vervaldag van uw brandpolis integraal worden doorgerekend. 

(ii)           Hospitalisatiepolis duurder 

De meeste hospitalisatiepolissen volgen op hun beurt de medische index. Deze index houdt rekening met de evolutie in de medische kosten. 

Verzekeraars die een ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer dekken, mogen hun premies met maximaal 13,1 % indexeren. Voor tweepersoonskamers bedraagt de maximale premiestijging 9,2 %. 

(iii)         Hogere spaarrente 

Een aantal kleinere banken (o.a. Santander, NIBC, Aion, Keytrade en MeDirect) hadden reeds eind 2022 hun spaarrente opgetrokken tot 1 % of meer. 

Vanaf januari 2023 volgen ook 3 grootbanken, met name Belfius, KBC en ING. Zij trekken het totale rendement van hun klassiek spaarboekje op van het wettelijk minimum (0,11 %) naar 0,50 % of 0,60 %. Ook bij Argenta, Crelan, Axa, VDK, Triodos en Deutsche Bank gaan de spaarrentes omhoog. 

6.    Gezin en consument 

(i)             Trein duurder 

De NMBS verhoogt haar tarieven met gemiddeld 8,7 % vanaf 1 februari 2023. Woon-werk- en schoolabonnementen worden 9,7% duurder. De prijzen van losse tickets voor  jongeren en senioren stijgen minder sterk. 

(ii)           Proximus duurder 

Ook Proximus verhoogt haar tarieven met gemiddeld 4 à 6 % en dit vanaf januari 2023. De prijsverhoging slaat vooral op vast internet en op de populaire bundels die telefonie, internet en tv combineren. 

De maandtarieven voor gsm-abonnementen wijzigen niet, maar dataverbruik buiten windel wordt wel een stuk duurder. 

(iii)         Drinkwater duurder 

Ook de tarieven van de Vlaamse drinkwaterbedrijven gaan de hoogte in. Zij werken met zes-jaarlijkse tariefplannen waarvan de nieuwe zijn ingegaan op 1 januari 2023. 

De nieuwe plannen voorzien in prijsstijgingen van 10 tot 20 %, gespreid over zes jaar. Sommige drinkwaterbedrijven wijzigen hun tarieven al in januari, terwijl anderen dat later in het jaar zullen doen. 

Een gemiddeld gezien van 2 tot 3 personen zal ongeveer 17 euro meer betalen dan voorheen. 

(iv)         Huisarts (niet) duurder 

Voor een consultatie bij de huisarts betaalt u vanaf heden 30 euro (i.p.v. 27,25 euro). Het remgeld – het gedeelte dat de patiënt uit eigen zak dient te betalen – wijzigt evenwel niet en blijft behouden op 6 euro. 

Voor degenen die een globaal medisch dossier in beheer hebben bij hun huisarts, is dat slechts 4 euro en voor wie een verhoogde tegemoetkoming geniet 1 euro. 

(v)           Universiteit duurder 

Ook uw kinderen laten studeren wordt duurder. Het inschrijvingsgeld van de universiteiten stijgt met 11 %. Voor studenten in een modeltraject stijgt het tot 1.092,10 euro (tegenover 979,60 van het lopende academiejaar). 

(vi)         Postzegels duurder 

Postzegels worden gemiddeld 15 % duurder. Voor een non-prior postzegel betaalt u vanaf januari 1,39 euro. Voor een prior zegel wordt dat 2,17 euro. 

Ook pakjes versturen wordt duurder. Voor een pakketje tot 1 kg stijgt de prijs met 1 euro tot 5,60 euro. 

(vii)        Dienstencheques duurder in Brussel 

Inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten vanaf 2023 10 euro betalen per dienstencheque. Dat is 1 euro meer dan in 2022. Dat bedrag geldt voor de eerste 300 cheques, vanaf de 301ste dienstencheque stijgt de prijs naar
12 euro per stuk. 

(viii)      Betalen met euro’s in Kroatië 

Vanaf 1 januari verdwijnt de nationale munteenheid, de ‘Kuna’, in Kroatië. Het land is toegetreden tot de eurozone en voortaan kan u overal in Kroatië betalen met euro’s. 

Bron cijfermateriaal: De Standaard d.d. 31 december 2022