De kinderen hebben altijd een gegarandeerd wettelijk erfdeel, namelijk de helft van het vermogen. Is er meer dan één kind, dan krijgt elk een gelijkaardig deel van dat erfdeel. Als u als alleenstaande sterft en helemaal niets hebt geregeld in verband met uw nalatenschap, dan komt volgens de wet uw volledige erfenis toe aan de kinderen. 
Indien u graag een andere regeling wil treffen, kan u ervoor kiezen om een testament op te maken of te schenken.

1.    Erven

Is er niets geregeld, dan erven de kinderen van de overledene alles. Indien de ouders nog zouden leven of indien er broers of zussen zijn, dan erven zij niets. Als de kinderen nog minderjarig zijn als de alleenstaande ouder komt te overlijden, wordt er een voogd aangesteld. De voogd zal in dit geval gezocht worden in de naaste familiale omgeving.
Is er geen naaste familie, dan zal een advocaat of notaris als voogd optreden. Die voogd overziet dan de nalatenschap in samenspraak met een machtiging van de vrederechter totdat de kinderen meerderjarig zijn. Dan komt het gedeelte van de meerderjarige uit de erfenis vrij. Als een van de kinderen vooroverleden is, dan is er sprake van plaatsvervulling. Dan erven de kinderen van de persoon die normaal de erfenis had moeten krijgen, omdat die laatste zelf al overleden is. 

Uw totale vermogen, ofwel de rekenboedel, bestaat uit twee delen. De ene helft van uw vermogen is voorbehouden voor de zogenaamde reservataire erfgenamen, de kinderen in dit geval. De andere helft van uw vermogen wordt het beschikbare deel genoemd. U kan vrij beschikken over dat deel en beslissen aan wie u dat wil nalaten. 

Het is dus niet mogelijk om een van uw kinderen volledig te onterven, omwille van het reservataire erfdeel. Als u in uw testament uitdrukkelijk zou schrijven dat een kind niets uit uw nalatenschap krijgt, dan kan het kind er wel voor kiezen om een vordering tot inkorting uit te oefenen. Daarmee gaat hij of zij zelf akkoord met die onterving. Overigens kan een kind ook de erfenis kosteloos verwerpen bij de notaris.

2.    Schenken

 De nalatenschap bestaat niet alleen uit datgene wat er is, zoals een spaarrekening, een auto, een woning enzovoort. Maar ook uit wat er was: wat er ooit geweest is. Als u dus beslist om een deel van uw vermogen al bij leven weg te schenken, dan betekent dit dat die persoon al over een gedeelte van de erfenis beschikt. Alle schenkingen moeten in de nalatenschap betrokken worden. Bij de verdeling van die nalatenschap gaat men dan kijken wie wat heeft gekregen bij leven, en dat moet worden aangerekend op het erfdeel van die persoon. Een schenking aan kinderen is volgens de wetgever een voorschot op uw erfenis.

Alle schenkingen die u bij leven heeft gedaan, vallen ook onder het beschikbare deel. Als u door schenking het beschikbare deel hebt overschreden, moet degene die te veel heeft gekregen dat opnieuw inbrengen in de nalatenschap. 

Ook bij het schenken van vastgoed let u maar beter goed op. Anders dan bij roerende goederen moet u voor het schenken van onroerende goederen langsgaan bij de notaris en schenkbelasting betalen. Als u het vastgoed hebt geschonken, en het vrucht- en gebruiksgenot zijn meteen voor het kind, dan wordt de waarde bij schenking slechts geïndexeerd tot op de datum van overlijden. Als u echter een woning schenkt, maar u blijft er voorlopig wonen en uw kind heeft nog niet het onmiddellijke vrucht- of gebruiksgenot, dan moet er bij uw overlijden een herwaardering gebeuren van dat vastgoed. 

U kunt er ook voor kiezen om een schenking buiten erfdeel te doen. U moet dat uitdrukkelijk op papier zetten.
Dat is een schenking die niet wordt aangerekend op het erfdeel van die persoon. Al moet u wel rekening houden met de verdachte periode van drie jaar. Overlijdt de schenker binnen drie jaar, dan wordt de schenking alsnog opgenomen in de nalatenschap en zal er dus erfbelasting verschuldigd zijn. Daarnaast is er bij onroerende goederen altijd schenkbelasting van toepassing. 

U zou ook met uw kinderen een erfovereenkomst kunnen aangaan bij de notaris. Daarin komt u overeen dat de schenkingen van het verleden niet meetellen voor de nalatenschap. Echter,  zo’n erfovereenkomst ontslaat u niet van de verplichting om tot drie jaar voor overlijden alle schenkingen aan te geven, voor de erfbelasting. 

3.    Testament

U kan ook kiezen voor het opstellen van een testament. Een eigenhandig geschreven testament moet u evenwel zelf schrijven met de pen. Bovendien moet u uw testament dateren en van een handtekening voorzien.
Pas als die voorwaarden vervuld zijn, is uw testament rechtsgeldig. 

Toch geniet een notarieel testament de voorkeur. De kostprijs van een notarieel testament bedraagt tussen 200 en 400 euro, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad en de specificaties. Een notarieel testament wordt ondertekend in aanwezigheid van getuigen, en de notaris zal uw testament ook bewaren en opslaan in het Centraal Register voor Testamenten. Zo bent u zeker dat na uw overlijden uw testament ook gevonden en uitgevoerd zal worden.
Een notarieel testament zal ook minder betwist worden dan een eigenhandig geschreven testament. 

Bovendien kunt u verscheidene voorwaarden koppelen aan uw nalatenschap voor de kinderen. U kan bovendien ook tijdens uw leven een maatschap opzetten. Dat is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid, waarin u het vermogen onderbrengt. Komt u te overlijden en het volledige vermogen zit in de maatschap, dan erven de kinderen alleen de aandelen van die maatschap, niet het eigenlijk vermogen. Een door de ouder aangestelde zaakvoerder krijgt dan de effectieve zeggenschap.