De wet van 28 april 2022 houdende Boek 1 ’Algemene Bepalingen’ van het Burgerlijk Wetboek is gepubliceerd in het Belgisch staatsblad op 1 juli 2022. Met deze wettelijke publicatie wordt de hervorming van het Burgerlijk Wetboek vervolgd. 

Dit ovenvers boek bevat twaalf artikels die voor het gehele Burgerlijk Wetboek gelden en niet specifiek onder een ander boek kunnen worden geplaatst. Binnen deze twaalf artikels beoogt men de principes uit de inleidende titel van het oude Burgerlijk Wetboek uitgebreider te hernemen.  

 Boek 1 treedt in werking op de eerste dag van de zesde maand na de bekendmaking, zijnde 1 januari 2023.

1.       Algemeen

 Het nieuwe Boek 1 bevat 12 artikelen handelend over volgende zaken:

1.1.          Bronnen
1.2.          Toepassing van de wet in de tijd
1.3.          Rechtshandeling
1.4.          Wilsuiting
1.5.          Kennisgeving
1.6.          Tijdsbepaling en voorwaarde
1.7.          Berekening en termijnen
1.8.          Vertegenwoordiging
1.9.          Subjectieve goede trouw
1.10.       Rechtsmisbruik
1.11.       Oogmerk om te schaden
1.12.       Afstand van recht

Deze bepalingen zijn van toepassing op alle rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden vanaf 1 januari 2023. Tenzij de partijen anders zijn overeengekomen, zijn de nieuwe regels niet van toepassing en blijven de oude regels gelden voor (i) toekomstige gevolgen van rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden voor 1 januari 2023 en (ii) op rechtshandelingen en rechtsfeiten die hebben plaatsgevonden na 1 januari 2023 die betrekking hebben op een verbintenis ontstaan uit een rechtshandeling of rechtsfeit dat heeft plaatsgevonden voor 1 januari 2023.

Het nieuwe boek 1 heft tegelijk ook artikel 1 van het oude Burgerlijk Wetboek op, zoals vernummerd bij de wet van
18 juni 2018.

 2.     Een inhoudelijke analyse in vogelvlucht

 Het inleidende Boek 1 bevat een aantal algemeen geldende bepalingen, die een transversale werking hebben en niet specifiek verbonden zijn aan een van de overige boeken van het Burgerlijk Wetboek. We werpen even een blik op enkele interessante inhoudelijke delen van het nieuwe Boek 1:

Ten eerste worden in Boek 1 een reeks belangrijke begrippen gedefinieerd. Denk hierbij aan de rechtshandeling
(art. 1.3 BW), de kennisgeving (art. 1.5 BW) of de subjectieve goede trouw (art. 1.9 BW).

Daarnaast verduidelijkt Boek 1 de toepassing van de wet in de tijd. De wet heeft volgens art. 1.2 BW slechts uitwerking voor de toekomst. Dit is niet voor situaties na de inwerkingtreding van de wet, maar ook voor de toekomstige gevolgen van onder de vroegere wet ontstane situaties die zich voordoen of voortduren onder de nieuwe wet.

Daarbovenop verduidelijk Boek 1 ook de berekening van de termijnen. Art. 1.7 BW meldt dat een in dagen, weken, maanden of jaren omschreven termijn de dag na de gebeurtenis of de handeling die ertoe leidt, begint te lopen.
Dit geldt niet voor een in uren omschreven termijn, die onmiddellijk begint te lopen. De grootste verandering binnen dit artikel kan gevonden worden in paragraaf 3. Die bepaalt dat werkdagen alle andere dagen zijn dan wettelijke feestdagen, zondagen en zaterdagen. Voor meer info hieromtrent, zie onze nieuwsonline van 17 augustus 2022 (nr. 21).

Een laatste belangrijke wijziging is het wettelijk verankeren van het leerstuk omtrent rechtsmisbruik, dat in de rechtspraak ontstaan was. Dit leerstuk kan vanaf 1 januari 2023 teruggevonden worden in art. 1.10 BW.